Những điểm cơ bản về ống kính #1: Ống kính zoom

Ống kính zoom cho phép bạn sử dụng những độ dài tiêu cự khác nhau mà không phải thay ống kính, trên thực tế giúp chúng trở nên rất hiệu quả. Chúng ta hãy xem xét kỹ hơn các loại ống kính zoom khác nhau và các đặc điểm của chúng.

Chỉ với 1 ống kính zoom, bạn có thể tạo ra những cách biểu đạt khác nhau

Lợi ích
– Chỉ một ống kính có thể bao hàm dải độ dài tiêu cự rộng
– Bạn không phải liên tục thay ống kính

Nhược điểm
– Đa số ống kính zoom có số f tối đa lớn (khẩu độ tối đa nhỏ)

Ống kính zoom rất tiện khi sử dụng—tất cả những gì bạn cần làm là xoay vòng zoom để thay đổi độ dài tiêu cự. Việc này giúp bạn không phải thay ống kính, điều này ngược lại có nghĩa là ít có khả năng bạn bỏ lỡ cơ hội chụp ảnh hơn. Nó cũng giảm số lượng ống kính bạn cần mang theo, và thiết bị nhẹ hơn luôn có là một điểm cộng nhất là khi bạn đi du lịch, hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời chẳng hạn như đi phượt. Đây là lý do tại sao ống kính theo bộ hầu như luôn là ống kính zoom.

Dải độ dài tiêu cự mà một ống kính có thể chụp ‘dải tiêu cự’ hay ‘dải độ dài tiêu cự’ của nó) được cho biết trên ống kính. Ví dụ, dải “18-55mm” có nghĩa là bạn có thể thay đổi độ dài tiêu cự đến bất kỳ giá trị nào nằm trong khoảng từ 18mm đến 55mm. Độ dài tiêu cự càng ngắn mang lại cho bạn góc xem càng rộng. Độ dài tiêu cự càng dài, nó cho phép bạn phóng càng to đối tượng ở xa.

Một điểm bạn nên lưu ý là so với ống kính một tiêu cự, ống kính zoom có xu hướng có số f tối đa lớn hơn (khẩu độ tối đa nhỏ hơn). Điều này có nghĩa là nếu bạn sử dụng ống kính zoom để chụp ở một địa điểm thiếu sáng, có khả năng cao hơn là bạn phải sử dụng độ nhạy sáng ISO cao hơn. Mức nhòe trong hiệu ứng bokeh (phiên bản tiếng Anh) mà bạn có thể tạo ra bằng ống kính zoom cũng sẽ bị giới hạn, so với ống kính một tiêu cự có thể có khẩu độ tối đa lớn hơn. (Chúng tôi sẽ giải thích thêm về hiệu ứng bokeh trong một bài viết trong tương lai.)

Khái niệm chính (1): Các loại ống kính zoom

Có 4 loại ống kính zoom. Ống kính zoom góc rộng cho phép bạn chụp được khu vực cảnh rộng. Ống kính zoom tiêu chuẩn và ống kính siêu zoom bao phủ một dải độ dài tiêu cự rộng bao gồm tầm tele. Trong khi đó, ống kính zoom tele cho phép bạn chụp ảnh cận cảnh các đối tượng ở xa. Tất cả 4 loại ống kính zoom đều có ở các phiên bản tương thích với máy ảnh DSLR full-frame, máy ảnh APS-C DLSR, hoặc máy ảnh mirrorless EOS M-series.

Ống kính zoom góc rộng
(1) EF-S10-18mm f/4.5-5.6 IS STM
(2) EF16-35mm f/4L IS USM
(3) EF-M11-22mm f/4-5.6 IS STM

Ống kính zoom tiêu chuẩn
(4) EF-S18-55mm f/3.5-5.6 IS STM
(5) EF24-105mm f/4L IS USM
(6) EF-M18-55mm f/3.5-5.6 IS STM

Ống kính siêu zoom
(7) EF-S18-135mm f/3.5-5.6 IS STM
(8) EF-M18-150mm f/3.5-6.3 IS STM

Ống kính zoom tele
(9) EF-S55-250mm f/4-5.6 IS STM
(10) EF70-300mm f/4-5.6L IS USM
(11) EF-M55-200mm f/4.5-6.3 IS STM

Khái niệm chính (2): Dải tiêu cự rộng

Ống kính zoom là phổ biến với nhiều người vì chúng có thể bao phủ một dải tiêu cự rộng. Ví dụ, bạn chỉ cần 1 ống kính zoom tiêu chuẩn để bao phủ toàn bộ dải độ dài tiêu cự từ góc rộng đến tele. Việc có một dải tiêu cự như thế cho phép bạn thay đổi hình thức của ảnh cuối cùng, hoặc bằng cách bao nhiều nhiều phần cảnh hơn vào khung hình, hoặc bằng cách phóng to một vùng cụ thể.

Như phần trên cho thấy, mặc dù khẩu độ tối đa có thể là khác nhau, ống kính EF24-105mm f/4L IS USM có thể bao phủ dải tiêu cự bằng 4 ống kính một tiêu cự khác nhau.

Khái niệm chính (3): Khẩu độ khả biến và khẩu độ cố định

Về khẩu độ tối đa, ống kính zoom rơi vào một trong hai loại. Ở ống kính có khẩu độ khả biến, khẩu độ tối đa sẽ thay đổi trong toàn bộ dải zoom, trong khi giá trị này là không đổi trên ống kính có khẩu độ cố định (cũng được gọi là ‘ống kính có khẩu độ không đổi’). Ống kính có khẩu độ cố định cho phép bạn sử dụng cùng một khẩu độ bất kể độ dài tiêu cự được sử dụng là gì, điều này là lý tưởng cho một số tình huống như chụp ảnh tele ở điều kiện thiếu tháng, trong đó bạn cần nhiều ánh sáng đi vào cảm biến hình ảnh nhất có thể (xem thêm Khái niệm chính 4 bên dưới). Tuy nhiên, vì việc này liên quan đến cấu trúc ống kính phức tạp hơn, ống kính có khẩu độ cố định có xu hướng lớn hơn, nặng hơn và đắt hơn so với ống kính zoom có khẩu độ khả biến.

Ống kính có khẩu độ khả biến
– EF24-105mm f/3.5-5.6 IS STM 525g
– EF70-300mm f/4-5.6L IS USM 1050g

Ống kính có khẩu độ cố định
– EF24-70mm f/2.8L II USM 805g
– EF70-200mm f/2.8L IS II USM 1490g

Khái niệm chính (4): Khẩu độ tối đa trên ống kính có khẩu độ khả biến

Khẩu độ tối đa trên một ống kính có khẩu độ khả biến được thể hiện như một dải, chẳng hạn như “f/3.5-5.6”. Khẩu độ tối đa càng lớn (số f càng nhỏ) áp dụng ở đầu góc rộng, và nhỏ dần về phía số f lớn hơn khi độ dài tiêu cự tăng lên.

Ví dụ: Trên ống kính EF-S18-135mm f/3.5-5.6 IS STM

Khái niệm chính (5 ): Khẩu độ tối đa và mức bokeh

Ống kính có khẩu độ khả biến
EF24-105mm f/3.5-5.6 IS STM

Ống kính có khẩu độ cố định
EF24-70mm f/2.8L II USM

Trong ví dụ bên trên, ở góc rộng 24mm, khẩu độ tối đa có thể là f/3.5 trên ống kính có khẩu độ khả biến và f/2.8 trên ống kính có khẩu độ cố định. Sự chênh lệch là khoảng 1/3 f stop, có thể có vẻ nhỏ nhưng có thể dẫn đến những khác biệt rõ rệt về hiệu ứng bokeh. Lưu ý hiệu ứng bokeh hậu cảnh nổi bật hơn như thế nào trong ảnh chụp bằng ống kính zoom có khẩu độ cố định.

Để biết thêm thông tin về f stop, hãy tham khảo:
Những điểm cơ bản về máy ảnh #1: Khẩu độ

Ống kính có khẩu độ khả biến
EF24-105mm f/3.5-5.6 IS STM

Ống kính có khẩu độ cố định
EF24-70mm f/2.8L II USM

Trong ví dụ bên trên, ở độ dài tiêu cự 70mm (tầm tele), số f tối đa là f/5.6 trên ống kính có khẩu độ khả biến, và f/2.8 trên ống kính có khẩu độ cố định—chênh lệch 2 f stop. Sự chênh lệch lớn hơn này cũng chuyển thành hiệu ứng bokeh—ảnh chụp bằng ống kính có khẩu độ cố định có hiệu ứng bokeh hậu cảnh nhòe nhiều hơn. Nếu hiệu ứng bokeh đóng vai trò quan trọng trong phong cách chụp của bạn, bạn có thể nhận được lợi ích nhiều hơn từ một ống kính có khẩu độ cố định.

Tham khảo: Snapshot.canon-asia