Tỷ lệ vàng trong thiết kế là gì? Bạn hiểu và đã biết cách sử dụng
Tỷ lệ vàng trong thiết kế là gì?
Tỷ lệ vàng (Golden Ratio) được xem là chuẩn mực cho mọi thiết kế hoàn hảo nhất, từ đến Panthenon, Hy Lạp cho tới hình dáng vỏ ốc Anh Vũ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ được tại sao tỷ lệ này lại xuất hiện “một cách tự nhiên” trên khắp thế giới đến vậy.
Như chúng ta đã biết, tỷ lệ kích thước là tỷ số của hai kích thước hình học (ngoài tỷ lệ về kích thước còn có các tỷ lệ khác như tỷ lệ màu sắc, ánh sáng…). Trong phần nguyên lý thiết kế, tỷ lệ là một yếu tố quan trọng tạo nên tổng thể của một công trình kiến trúc đẹp, một không gian nội thất hài hòa hay một sản phẩm mỹ thuật có điểm nhấn sáng tạo. Khi xét đến tỷ lệ vàng, điều dường như bắt buộc đối với mọi nhà thiết kế đó là phải hiểu rõ bản chất cũng như cách vận dụng tỷ lệ này nếu muốn có được một sản phẩm tuyệt vời nhất.Trong thiết kế, tỷ lệ vàng giúp tác phẩm tạo cảm giác dễ chịu và tự nhiên, hay thường biết đến với khái niệm “sự hài lòng thị giác”.
Tỷ lệ vàng ứng dụng trong thiết kế nội thất, kiến trúc, mỹ thuật
Tỷ lệ vàng nhiều người tin rằng như một năng lực của giới tự nhiên, và khi có các yếu tố nghệ thuật có tỷ lệ này thì bộ não con người có xu hướng thích thú nó hơn. Dù bạn có tin điều đó hay không thì có rất nhiều các tác phẩm kiến trúc, hội họa từ cổ đại tới hiện đại sáng tác bởi các thiên tài trong đó có sử dụng yếu tố tỷ lệ vàng. Trong phát triển của xã hội loài người, tỷ lệ vàng Ф được con người ứng dụng trong nghệ thuật và thiết kế từ 4000 ngàn năm trước đây, thậm chí là còn hơn như vậy. Nhiều người tin rằng các kim tự tháp ai cấp có sử dụng tỷ lệ vàng, tỷ lệ vàng có trong các tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc và mọi thứ quanh bạn.Tỷ lệ vàng bạn có thể bắt gặp trong cuộc sống hàng ngày, từ các logo thương hiệu nổi tiếng, đến các sản phẩm bao bì, các đồ gia dụng, điện tử từ thủ công là bình gốm cho đến sản phẩm hiện đại như ô tô.
Áp dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế logo
Việc sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế logo sẽ giúp cho logo nhìn cân đối, hài hòa, dịu mắt người xem. Mới đầu để áp dụng kỹ thuật tỉ lệ này có thể mất thời gian khá nhiều để tính toán, thực hành. Nhưng khi đã áp dụng quen bạn sẽ có kinh nghiệm, và nhìn nhận ngay được những yếu tố chưa ổn trong thiết kế và sửa lại dễ dàng hơn.
Sử dụng tỉ lệ vàng để thiết kế logo theo hai cách : vòng xoáy tỉ lệ vàng hoặc sử dụng khối số Phi (Fibonacci).
Chúng ta có thể áp dụng hình học vào tỉ lệ vàng. Lấy một hình vuông và nhân một cạnh với 1.618, kết quả sẽ là một hình chữ nhật với tỉ lệ hài hoà như sau:
Bây giờ, nếu bạn đặt hình vuông lên hình chữ nhật, kết quả sẽ cho ta Tỉ lệ vàng:
Nếu tiếp tục dùng công thức Tỉ lệ vàng cho hình chữ nhật mới ở phần bên phải của hình trên, dần dần bạn sẽ có một mô hình với các hình vuông nhỏ dần:
Sao rồi? Bạn thấy ”mệt não” chưa? Ráng lên, còn chút xíu nữa thôi nè.
Nếu lấy mô hình Tỉ lệ vàng phía trên, vẽ một vòng cung từ một góc đến góc đối diện của mỗi hình vuông – bạn đang vẽ những nét đầu tiên của Xoắn ốc Vàng (còn được gọi là Dãy số Fibonacci) – một dãy số mà số đứng sau bằng tổng hai số đứng trước. Bắt đầu từ số 0, dãy số đó là: 0,1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144,….và cứ thế tiếp tục.
Bằng việc thêm vòng cung vào mỗi hình vuông, chúng ta đã có mô hình Đường xoắn ốc Vàng:
Bạn sẽ dễ dàng nhận ra hình dạng tuyệt đẹp này trong rất nhiều tạo vật của thiên nhiên như dương xỉ, hoa, vỏ sò biển, thậm chí là cả những cơn bão. Đó là lý do tại sao nó đem cho ta sự thoả mãn về mặt thị giác. Đó chính là nét đẹp thuần khiết từ tự nhiên.
Cùng tìm hiểu sâu hơn một chút, hãy thử vẽ hình tròn trong mỗi hình vuông xem nào. Đấy! Bạn đã có nhiều hình tròn cân xứng với tỉ lệ 1:1.618.
Bây giờ bạn đã có các hình vuông, hình chữ nhật, hình tròn tuân theo Tỉ lệ vàng, và còn được rắc thêm chút ma thuật (từ các con số) nữa.
Áp dụng tỉ lệ vàng cho các yếu tố cấu thành thiết kế như :
Bố cục: Đặt kích thước của bạn theo tỉ lệ vàng thành 1:1.618, chia bố cục đó thành hai cột theo tỉ lệ đó.
Nội dung: Nội dung logo nên áp dụng theo tỉ lệ vàng của hình xoắn ốc. Lý do, mắt của chúng ta thường bị thu hút vào trung tâm hình xoắn ốc, vì vậy, nội dung quan trọng nhất hãy đặt vào trung tâm của hình xoắn ốc.
Khoảng cách: Mục đích sử dụng tỉ lệ vàng là để xác định vị trí, kích thước của từng yếu tố theo bố cục sơ đồ tỉ lệ vàng, để đảm bảo độ cân đối trong thiết kế. Do vậy, thay vì tự thiết kế theo bản năng, thì hãy đảm bảo khoảng cách và tỉ lệ của bạn được tính toán chính xác hơn.
Hình ảnh: Hình ảnh rất quan trọng trong việc áp dụng tỉ lệ vàng, giúp tạo ra bố cục thu hút mọi ánh nhìn vào các yếu tố quan trọng. Sử dụng tỉ lệ vàng, chia hình ảnh thành ba phần không bằng nhau theo tỉ lệ là 1:0,618:1. Như vậy chiều rộng của cột dọc thứ nhất và thứ ba sẽ là 1, chiều rộng của cột dọc trung tâm sẽ là 0,168. Tương tự, vơi các hàng ngang : chiều cao của hàng thứ nhất và thứ ba sẽ là 1, còn chiều rộng của hàng trung tâm sẽ là 0,168
Tuy nhiên đây lại là 1 skill không thể tự học, tự mò hoặc tự ngộ ra , mà phải qua trường lớp ở các trường danh tiếng – do những giảng viên có nhiều kinh nghiệm về Art – giảng dạy thì mới nắm vững được. Nên các bạn đọc cho vui thôi, không dễ ứng dụng 100% đâu.
không phủ nhận TLV là một công cụ hữu ích. Bạn có thể sử dụng nó để tạo nên sự cân bằng trong không gian hai chiều và ba chiều. Bạn có thể sử dụng nó để sáng tạo mảng màu sắc, tối ưu hóa việc thiết kế trang web. Trong nhiếp ảnh, tỉ lệ vàng là công cụ giúp chúng ta có những tác phẩm tốt hơn và làm nổi bật điểm nhấn trong tác phẩm. v.v.. và v.v…
Bạn có thể sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế để tạo một hình mẫu và chọn dạng nội dung bạn cần thích hợp từng mẫu. Bạn có thể sử dụng nó để tạo nên con đường dễ dàng dẫn dắt mắt người và tập trung sự chú ý vào một vùng nhất định. Bạn có thể sử dụng nó để tạo không gian âm và thiết kế tối giản. Nhưng như mình nói ở trên, nó cũng chỉ là 1 skill, không ai ép bạn phải theo chính xác, và nó không phải là thứ duy nhất đáng chú trọng.
Nguồn: Tông hợp
